जव मानिस अस्पताल जान्छ शारीरिक रोगको पहिचान निमित्त जे जति परीक्षण गर्दछ ।त्यसको परिणाम स्वरुप तपाँइको शरीरमा केही  रोग हो छ / छैन भन्निछ । यो औषधि खानुस -निको हुन्छ । भएन भने एक हप्ता पछी आउनु होस भन्ने गरिन्छ एक हप्ता औषधि खादा पनि तपाईमा मनोशारीरिक समस्या यथावत रहयो भने त्यहि हो मानसिक समस्या भनि  ज्ञात गर्नुहोस । थाहा पाउनु होस । यदि कुनै आँगीक दोष भए त्यसको उपचार चिकित्सकले गरिहाल्छन  / चिकित्सक एवम् यन्त्रको परिक्षणमा तपाँईमा कुनै रोग नपाउनु, तपाँईको भाग्य हो । किनकी तपाँईको ति समस्या  एवम् गुनासाहरु केहि हप्ता भीत्रै  नीको हुन्छ । मनोविज्ञान-मनश्चिकित्सक-परामर्श (मनोशारीरिक) ले त्यस्ता समस्या निराकरणमा तपाँईलाई उचित मार्ग निर्देशन गर्न सक्षम छन् जसवाट तपाँई समस्या मुक्त हुनु हुनेछ ।

संसार भरीका जो कोही लाई पनि हुन सक्छ ,जहाँ समस्या त्यहाँ समाधान अवश्य हुन्छ । यसमा वाल-वालिकाको लालन पालन-रहन सहन र संस्कारको महत्वपूर्ण भूमिका हुन्छ ।

विशेष गरि स-साना नानीहरुमा जन्मजात समस्या वाहेक माथि उल्लेखीत समस्या नगण्य रुपमा देख्न सकिन्छ । जीवनको वाल्यवस्था वाहेकका अवस्थामा मानसिक समस्याले  प्रभाव पार्दछ। पारेको  पाइन्छ ।

मानसिक समस्या विशेषत वातावरण एवम् सिकाईको उपज हो । उसको वाल्यावस्था देखिको लालन पालनको  प्रभाव किशोरावस्था देखि नै सकारात्मक / नकारात्मक रुपमा देखिन थाल्छ । अर्थात जीवनको पूर्वार्धको सिकाई एवम् वातावरणले  जीवनभरी भूमिका निर्वाह गर्ने गरेको पाइएको  छ ।

अतः कुनै पनि मानसिक समस्या जीवनभर रहदैन । जुनदिन व्याक्तिले आफ्नो समस्या र त्यसको कारणा वोध गर्दछ । त्यसपछि निराकरण भई हाल्छ । यदि कडाखाले समस्या देखियो / भयो भने केही समय सम्म औषधि खानु पर्ने हुन्छ ।

मानसिक समस्याको जड भनेको वाल्यवस्थादेखिकै असुरक्षाको भावना प्रवल भएर देखा पर्दछ । जुन कुरो एउटा चिकित्सा मनोविज्ञानीलाई राम्ररी थाहा हुन्छ । उनले सम्वन्धित पिडीत व्यक्तिसंग आमने -सामने बसी कुराकानी गरी समस्याको जड सम्म पुगी निराकरण गर्न  सहयोगीको  भूमिका निर्वाह गर्नेछन् ।

निन्द्रा नलाग्ने ,निन्द्रामा तर्सने -झस्कने ,निन्द्रा खुल्ने (राती), के गँरु कहाँ जाँउ जस्तो  छटपटि हुने, आत्तिने  भोक नलाग्ने, झर्कने-रुनमन लाग्ने ,वोल्न मन पटक्कै नलाग्ने , एकान्तता चाहने ,केही गर्न सक्तिन जस्तो लागिरहने ,के-के रोग लाग्यो भनि शंका गर्ने ,टाउको दुखिरहने, शरीरका महत्वपूर्ण अंगहरु दु:खेको-सुन्निएको भान हुने ,कानमा कसैले केही भनिरहेको छ जस्तो भ्रम हुने ,आँखा धमिलो हुने आदित्यादी । यस्ता कुरा सवै व्याक्तिलाई भएको हुन्छ । कसले कति सम्म थेग्न सक्छ, मात्रामा भर पर्दछ । यी सवै सामान्य वैयक्तिक अनुभूति हो  तर जसले यसको सामना गर्न सक्तैन त्यो नै उसको मानसिक समस्या हो । हुन सक्छ । हुन जान्छ ।

शारीरिक समस्या लिएर अस्पताल गएपछि त्यहिँ वाट Psychiatric विभागमा  Refer  गरिदिन्छन् । यदि मानसिक समस्यामात्र छ , शारीरिक गुनासा (Complaints) छैन भने आफूलाई पाएक पर्ने हेल्थपोस्ट वा अस्पताल जाने , त्यसो गर्न  नसके  Google मा गई (पहुँच हुनेले) Mental health  counselling center खोजी Mail वा Phone  गर्ने ।

यसको उपचार दुई प्रकारले गरिन्छ ।

१औषधि (लठ्ठीने) वाट

२ परामर्श द्वारा

औषधिको प्रयोग गरी उपचार गर्ने व्यक्तिलाई मनोचिकित्सक (Psychiatrics) भनिन्छ । उनले MBBS-MD (Psychiatrists) को डिग्री लिएका हुन्छन । मानसिक रोगको लागि उपयोग गरिने सवै जसो औषधिहरु लट्ठायाउने  प्रकारका हुन्छन । जसको मात्रा  एवम् वर्गीकरण र यसले शरीरमा पार्ने प्रभावका विज्ञ हुन्छन मनोचिकित्सकहरु। त्यसैले यी औषधिहरु अन्य चिकित्सकले समेत आफ्ना विरामीमा प्रयोग गर्ने गर्दैनन् वा प्रयोगमा नल्याइदिए वेश हुनेछ ।